Activiteiten
Blog

Om bouwen met biobased materialen en hergebruik van bestaande bouwmaterialen mogelijk te maken heb ik samen met enkele collega’s van Pioneering en de ketenregisseurs van Twentse Bouwboeren een programmavoorstel geschreven voor de Regiodeal. Wanneer dit programma binnen de Regiodeal subsidie ontvangt dan kunnen we de komende 4 jaar drie circulaire waardeketens uitwerken. We gaan dan verschillende biobased productieketens ontwikkelen. Naast de Twentse bouwboeren gaan we enkele hubs voor hergebruik van materialen uit de bouw en voor de infra opzetten. Verder gaan we voor eigenaar-bewoners Bouwkringlopen opzetten.

In 2021 heb ik met input van enkele klankbordgroepen de Handreiking(en) Opdrachtgeverschap Circulaire Woonconcepten opgesteld. Deze zijn gericht op gemeenten, voor woningcorporaties en ontwikkelaars. Deze handreikingen zijn in maart 2022 als online tool gereleased en wordt ook buiten Gelderland gebruikt en gewaardeerd.
In november en december actualiseer ik de handreiking door toevoeging van nieuwe wet- en regelgeving en nieuwe recente voorbeelden.

Voor Pioneering heb ik dit jaar verschillende werksessies georganiseerd voor kennisontwikkeling en kennisdeling. Dit varieerde in delen van kennis over houten verbindingen tot pitchsessies van bedrijven die hun meest recente innovatie op het gebied van circulariteit presenteerden.
Er was veel belangstelling en het waren succesvolle sessies.

Vanuit Pioneering ben ik actief in de stuurgroep van de Twentse Bouwboeren. De Twentse Bouwboeren stimuleren boeren om een deel van hun grond te gebruiken voor het verbouwen van gewassen die geschikt zijn als bouwmateriaal. Hiermee wordt de bodem- en waterkwaliteit verbetert en met de productie van duurzame bouwmaterialen ontstaat er een nieuw verdienmodel voor de boeren.
We proberen de hele keten aan te leggen -van productie tot gebruik-.
Samen met de woningcorporaties zorg ik dat door kennisdeling obstakels weggenomen worden bij woningcorporaties om over te gaan naar biobased bouwmaterialen.

Na een rustige zomerperiode worden, met een team van 6 tot 8 mensen huis-aan-huis acties uitgevoerd om het FIXteam onder de aandacht brengen.
Deze werkwijze is arbeidsintensief maar blijkt goed te werken. Het levert veel aanmeldingen op voor het FIXteam. Zeker als de temperaturen in november flink dalen beseffen bewoners dat energiebesparing veel geld kan opleveren. Per 1 november is daarom een tweede klusteam gestart. Ik doe nog steeds de opzet, het overall projectmanagement en monitor de resultaten en eventuele vervolgacties.

In 2023 was ik vanuit pioneering betrokken bij het project "Emissieloos bouwen" van TNO. Hierin is de geautomatiseerde productie van traditionele houtverbindingen uitgewerkt. In dit project zijn traditionele homogene houtverbindingen en knooppunten herontworpen voor toepassing in de moderne (woning)bouw. Daarnaast wordt een intensieve gedigitaliseerde samenwerking in de bouwketen alsmede de geautomatiseerde productie van constructieve verbindingen en knooppunten gerealiseerd.
Het hele jaar hebben acht bedrijven, Saxion, ROC, RIBO en ik namens Pioneering gewerkt aan het project. Dit project is eind november opgeleverd aan TNO.

In maart en april de laatste voorbereidingen voor de start van 1 FIXteam in de gemeente Enschede. Samen met een coördinator en 2 hoofd-fixers wordt op 1 mei gestart met het FIXteam.
Het FIXteam voert vooral kleinere energiebesparende (gas en elektriciteit) uit waardoor met weinig kosten relatief veel geld bespaart kan worden.

3 maanden door Australië en Nieuw Zeeland

Samen met de UT, Saxion, RIBO en De Groot Vroomshoop heb ik vanuit Pioneering een "Fieldlab Efficiënt Bouwen met Hout opgezet".
In december 2022 is een subsidie voor het uitwerken van geautomatiseerde productie van traditionele houtverbindingen toegekend. Het onderzoek wil vragen beantwoorden over de potentie van traditionele houtverbindingen. Prototypes vam verbindingen en knooppunten gaan constructief getest worden. Daarnaast gaan rekenmodellen opgezet worden.
De dataverwerkingsketen (handelaar tot aannemer) voor de automatiseerde productie en assemblage gaat ontworpen en getest worden.
Tenslotte worden lesmodules voor het MBO, HBO en WO ontwikkeld.

In november en december is een pilot gedaan met een klusteam dat energiebesparende maatregelen uitvoert bij lastiger te bereiken doelgroepen.
Ik heb eeb pool van 15 parttime klussers gevormd die met een auto vol materialen bij bewoneres van vooral woningcoprportaties langs ging.
Het leverde veel positieve reacties op van bewoners. De ervaringen en gegevens die dit opleverde gaan we komend jaar gebruiken om het grootschaliger in Enschede in te zetten.

Samen met Dik Roetert Steenbruggen van de cirkelregio Achterhoek heb ik namens Pioneering een bijeenkomst georganiseerd om woningcorporaties te stimuleren om materialen her te gebruiken. De komende maanden gaan we aan de slag om te bepalen welke materialen vrij komen en welke materialen weer opnieuw ingezet kunnen worden. Dit kan binnen een zelfde woningcorporatie zijn maar ook tussen verschillende woningcorporatie. Waar mogelijk moeten vrijkomende materialen eerst weer ge refurbished worden. (langdurige) opslag van materialen wordt vermeden.

Samen met John Bakker van het ondernemingshuis Vechtdal hebben we samen met de ondernemers van het Vechtdal onderzocht wat er nodig is om meer hergebruik te realiseren. Hierbij lieten we ons inspireren door onder andere Jan Jonker van de Radboud Universiteit en Arend van de Beek van Lagemaat. We hebben onderzocht wat nodig is om gesloopte materialen opnieuw te gebruiken en hoe deze in nieuwe ontwerpen toegepast kunnen worden.

Samen met Dik Roetert Steenbruggen van de cirkelregio Achterhoek heb ik namens Pioneering een aantal woningcorporaties en bouwers benadert om recent gerealiseerde projecten te auditen. Deze projecten worden beoordeeld op basis van Het Nieuwe Normaal (HNN). Hiermee wordt inzicht verkregen in hoeverre deze projecten circulair en duurzaam zijn en waar nog verbeteringen mogelijk zijn.

Samen met de UT, Saxion, RIBO en De Groot Vroomshoop zet ik namens Pioneering een Fieldlab Hout op.
Binnen het Fieldlab Hout wordt gewerkt aan onderzoek en onderwijs. Samen met de MBO, HBO, WO studenten en het bedrijfsleven wordt in het Fieldlab gewerkt en kennis uitgewisseld. Het doel is een integrale kennisketen opzetten over het hout-bouw en het daarvoor benodigde technologische opleiden.

Namens Pioneering heb ik samen met enkele deelnemende Pioneers in kaart gebracht wat de impact is van de circulaire economie voor het bedrijfsleven en het onderwijs.
Het resultaat hiervan is verwoord in het boekje "Op naar een logische bouw".
De resultaten zijn door Saxion en de Pioneers bij Dijkhuis in Hardenberg besproken. Saxion gaat hiermee kijken hoe ze de benodigde kennis in hun curriculum kunnen opnemen.

In opdracht van de Provincie Overijssel stimuleert Stichting Pioneering het opschalen en versnellen van de bouwopgave en circulair in het bijzonder.
Hiervoor organiseer ik onder andere opschalingsdagen en kennissessies over circulair bouwen. In de kennissessies en opschalingsdagen wordt kennis en ervaringen uitgewisseld, worden onderzoeken uitgezet én geven kennisexperts uitleg over specifieke onderdelen.

Voor de provincie Gelderland heb ik de training "Circulaire woningconcepten" ontworpen.
Om de nieuwe manier van werken eigen te maken heb ik samen met Jeroen Hatenboer de eerste trainingsdagen gegeven bij de gemeente Putten en de gemeente Culemborg. In deze training is concreet gewerkt met de handreiking en een eigen casus van de gemeente uitgewerkt.
De resultaten van de training zullen in het najaar met de andere provincies die betrokken zijn binnen de City Deal gedeeld worden. Op basis hiervan zal de training, al dan niet in aangepaste vorm, verder uitgezet worden.

Op 9 maart was het dan eindelijk zo ver: de nieuwe handreiking Circulaire Woonconcepten werd gelanceerd!
De afgelopen tijd heb ik in samenwerking met de Provincie Gelderland gewerkt aan het in opbouwen en schrijven van de handreiking. De handreiking is bedoeld voor zowel gemeenten en woningcorporaties als ontwikkelaars om ze de weg te wijzen in het werken met circulaire woonconcepten. Dit gaat via zes stappen, namelijk: Visie en beleid, via Planoriëntatie, Contract en Vergunningverlening naar Realisatie en Exploitatie.

Marloes Krabbe en Lieke Broeze van Nijhuis Bouw hebben onderzoek gedaan naar het innoveren van de Badkamer, Keuken, Toilet renovaties.
In het onderzoek hebben ze zich gericht op de badkamer en het toilet en willen ze een circulaire oplossing vinden die tegemoetkomt aan de huidige en toekomstige wensen van alle betrokken partijen. Namens Pioneering heb ik meegedacht en Marloes en Lieke gekoppeld aan enkele woningcorporaties. De wensen van woningcorporaties voor Badkamer, Keuken en Toilet renovaties zijn geïnventariseerd en resultaten zijn met hen gedeeld.

Het omvangrijke project RREW heeft als doel om inwoners van Enschede te stimuleren en te helpen met het verduurzamen van hun woning. Op een laagdrempelige manier worden inwoners van Enschede attent gemaakt op de mogelijkheden die zij zelf kunnen doen om hun woning te verduurzamen. In aansluiting op de RRE voor particuliere eigenaar bewoners zijn nu voor huurders gratis energiebesparende producten beschikbaar. Dit zijn producten die elk een kleine besparing op de gas- of energierekening kunnen realiseren en gemakkelijk zelf te installeren en aan te brengen zijn.

Voor de gemeente Hardenberg heb ik het project waterzijdig inregelen uitgevoerd.
Voor alle bewoners die zich hebben aangemeld voor de reservelijst wordt in 2022 en een deel van 2023 een aangepast programma uitgevoerd. Bij de woningen van deze bewoners wordt zoveel mogelijk de cv-ketel ingeregeld tijdens het reguliere onderhoud. 27 lokale installatiebedrijven doen mee aan deze actie. Bijna 600 huishoudens worden op deze manier ingeregeld. Bij de woningen die dubbel inregelbare kranen hebben, worden eind 2022 en begin 2023 ook de radiatoren ingeregeld.

Begin oktober was het Slotdebat over systeemgrenzen waarin ik samen met Martin Huiskes van LKSVDD Architecten en Mark de Lat van Eshuis Accountants de Inzichten over systeemgrenzen gedeeld hebben. Verder hebben we met z’n drieeen het boek “Op naar een logische bouw” geschreven. Het eerste exemplaar heb ik uitgereikt aan Monique van Haaf - gedeputeerde van de Provincie Overijssel, Susan Veldhuis – directeur academy BBT van Saxion en Wouter Huuskes – directeur Trebbe.
Bekijk het boekje hier of Lees meer...

Het waterzijdig inregelen in de gemeente Enschede hebben we begin dit jaar moeten stoppen in verband met de covid 19 beperkingen. Vanaf oktober zijn we echter weer gestart om bij eigenaar-bewoners de radiatoren en cv-installaties statisch in te regelen, daar waar dit mogelijk is. Daarnaast zijn we gestart met het dynamisch inregelen van 100 woningen van de woningcorporaties met bezit in de gemeente Enschede. Caleffi, Danfoss, Resido en Heimeier leveren hiervoor gratis dynamische kranen.

Ik ben door de Provincie Gelderland gevraagd de handreiking circulair en conceptueel bouwen op te stellen.
De handreiking geeft handvatten voor het stimuleren en realiseren van circulair en conceptueel bouwen.
Doelgroepen voor de handreiking zijn gemeenten, woningcorporaties en ontwikkelaars.
30 September heb ik voor de Provincie tijdens de Bouwtour Fruitdelta Rivierenland een sessie over de handreiking georganiseerd. De gemeente Putten, Culemborg en Nijmegen gaven een toelichting over hun werkwijze om te komen tot circulair en conceptueel bouwen.

Ter promotie van de nog af te halen producten in het kader van de RRE en de Rijdende Badkamer stond ik zaterdag samen met een collega van Concordia op de oude markt. Alifa stond er met energiebesparende producten die afgehaald konden worden en ik stond er met de Rijdende Badkamer. Voor zowel ouders als kinderen gaven we een aantal demonstraties. Het waterverbruik van de verschillende douchekoppen kon getest worden en het effect van een warmtepomp of standaard cv-ketel kon bekeken worden.

Voor na het RRE project maken we de website van het Energieloket Enschede digiproof zodat deze ook na de RRE door de gemeente ingezet kan worden voor energiebesparingsprojecten en wijkprojecten zoals "van het gas af".
Eind dit jaar vindt de definitieve afronding van de RRE plaats. Samen met het RRE team gaan we nog een aantal acties uitvoeren zoals energiebesparende woningmaatregelen voor woningeigenaren en VVE’s. In december vindt de slotshow met alle resultaten van de RRE plaats.

Voor de gemeente Hardenberg zorgen Noël Verberg en ik dat er in het najaar ca 400 woningen uit de gemeente Hardenberg waterzijdig ingeregeld worden.
Net als het project in Enschede zullen de radiatoren statisch ingeregeld worden en zal de aanvoertemperatuur en vermogen van de cv-ketel aangepast worden. Het statisch inregelen gaan we weer doen bij radiatoren met voetventielen of inregelbare kranen. Hiervoor gebruiken we de inregelsets van Climate Booster.

Het RRE project is afgerond. Er zijn aan zo'n 15000 huishoudens energiebesparende artikelen uitgeleverd.
Inmiddels is het project uitgebreid naar de huurders van de Enschedese corporaties (RREW).

Het afgelopen half jaar heb ik samen met Mark de Lat van Eschuis en Martin Huiskes van LKSVDD architecten, de belemeringen verkend die belemmerend werken om te komen tot 100 % circulair bouwen. Dit zijn de Systeemgrenzen.
Mark heeft verschillende mensen geïnterviewd die hier tegen aan lopen. Daarnaast heb ik vier kennissessies over Systeemgrenzen, naar 100% circulair georganiseerd. In deze kennissessies hebben wij iedere keer een verwonderaar en een reflectant aan het woord gelaten. De besproken systeemgrenzen zullen worden gebundeld en beschikbaar worden gesteld. Enerzijds om inzicht te geven in de mogelijkheden die er nu al zijn om circulair bouwen mogelijk te maken en anderzijds om de valkuilen die in onze systemen zijn ingeweven zoveel mogelijk te herkennen en te mijden. Met deze kennis gebundeld in een publicatie willen we met overheden, waaronder gemeenten en ministeries, in gesprek gaan om beperkingen weg te nemen en systemen om te buigen.

Voor het project RRE hebben we ook een Rijdende Badkamer ontwikkeld. Jeroen Hatenboer van Stichting Pioneering had dit idee en ik heb dit idee doorontwikkeld en verder uitgewerkt. De Rijdende Badkamer is de afgelopen maanden gebouwd door studenten en docenten van het Techniekhuis in Hengelo. Kinderen kunnen in de Rijdende Badkamer fietsen en door het fietsen gaat water door de verschillende douchekoppen. Ze zien hoeveel energie het kost om water te verwarmen. Door het water uit de verschillende douchekoppen met emmertjes in waterzuilen te legen, zien zij wat het verschil in waterverbruik is. De Rijdende Badkamer gaat na de zomer langs de basisscholen in de gemeente Enschede.

Het W&T en Duurzaamheidsmenu ontwikkeld een educatief lesprogramma voor scholen die zij naast de Rijdende Badkamer kunnen gebruiken.. Op 1 april is de Rijdende Badkamer als test naar basisschool Schateiland gegaan. Basisschool Schateiland gaat meewerken bij de ontwikkeling van het educatief lesprogramma. Dit lesprogramma wordt voorafgaand aan de demo van de Rijdende Badkamer uitgevoerd. Alle basisscholen in de gemeente Enschede die hiervoor interesse hebben kunnen zich hiervoor opgeven. Na de zomervakantie zal het programma uitgevoerd gaan worden.
Bekijk het Filmpje van de pilot

Voor het project RRE zorg ik ervoor dat in de gemeente Enschede zo’n 400 tot max 750 woningen waterzijdig ingeregeld worden. Waterzijdig inregelen levert zowel meer comfort als energiebesparing op. Hoeveel dit aan energiebesparing oplevert gaan we met dit project in de praktijk testen. Bewoners ontvangen bij het inregelen een verbruiksmonitor waarmee zij het energieverbruik in hun woning kunnen volgen. Deze energiegegevens worden daarnaast door Saxion gebruikt voor de data-analyse om te bepalen wat de energiebesparing gemiddeld in de gemeente Enschede is na waterzijdig inregelen.

Door de beperkingen van de corona maatregelen stonden de visitaties van woningcorporaties het afgelopen half jaar op een laag pitje. Desondanks heb ik toch nog enkele visitaties uit kunnen voeren waaronder de visitatie voor Woningstichting Naarden en de visitatie voor Stichting Uithuizer Woningbouw. De visitatie voor Woningstichting Naarden kon net nog fysiek uitgevoerd worden. Hierdoor konden we behalve de gesprekken ook een deel van het bezit van Woningstichting Naarden en hun aanpak voor de leefbaarheid zien. De visitatie voor de Stichting Uithuizer Woningbouw was geheel digitaal. Dit vereiste een aantal aanpassingen op de reguliere visitatiemethodiek. Met deze aanpassingen was het mogelijk om te komen tot een goede dialoog en bevindingen.

De 'groene brief' is verstuurd aan alle inwoners in de gemeente Enschede. Hierin wordt iedereen uitgenodigd om naar het Energieloket-Enschede te gaan. Op de website en in de app van Energieloket Enschede kunnen inwoners informatie over besparingen vinden en kunnen ze in de bespaarshop de gratis producten bestellen.

Met subsidie van de Provincie Overijssel begeleid ik namens Pioneering samen met Jan Straatman van Balance & Result en Theo de Bruijn van Saxion een aantal proeftuinen circulair bouwen. Vorig jaar zijn er 12 proeftuinen circulair gestart. Na de zomer zijn we gestart met de 2e tranche van 14 proeftuinen. Doel is leren van elkaar en hulpvragen met elkaar in verband brengen. Proeftuinen helpen elkaar bij vraagstukken. Op 3 december was de eerste kennissessie voor de verschillende proeftuinen.

Met veel energie bezig geweest met de voorbereidingen voor de grote RRE (Regeling Reductie Energieverbruik) campagne voor Enschede.
Het web-platform is in de lucht, de producten zijn geregeld, De eerste 25 energiecoaches zijn voorbereid en het schoolproject is in de maak.
Ook de Enschedese Corporaties zijn aangehaakt. 30 december wordt via de huis-aan-huis post een informatiekrant over de RRE verspreid. In deze krant staat informatie over de campagne en het Energieloket-Enschede, interviews, artikelen en weetjes over energiebesparing. In het midden van de krant staat uitleg over de producten die GRATIS besteld kunnen worden op de website www.energieloket-enschede.nl .

De 7 woningen in de wijk Stroinkslanden Enschede zijn opgeleverd. Zie Artikel .
Met de masterclass hebben we in 2017 dit project. gestart. De woningen zijn vrijwel geheel circulair gebouwd. Er zijn biologische materialen toegepast en het casco is geheel van prefab houtelemeneten. De bestaande oude dakisolatie is hergebruikt voor de vloerisolatie op de begane grondvloer van de oude woning. De oude fundering bleef behouden en ook de stenen bergingen krijgen een tweede leven. De woningen zijn 'losmaakbaar' gebouwd en afgekeurde kozijnen en gevelelementen zijn toegepast. Zo wordt bijna de helft van de CO2 uitstoot bespaart ten opzichte van vergelijkbare, traditioneel gebouwde woningen met een zelfde energieconcept.

Samen met Saxion en Balance&Result ben ik namens Pioneering aan het onderzoeken welke circulaire businessmodellen voor RIBO geschikt zijn om te komen tot een sterkere marktpositie. De studenten Mik van den Brink en Emiel Vrielink van Saxion hebben de afgelopen maanden hier veel onderzoek naar gedaan en hun inspanning is beloond met een 9! Uit dit onderzoek kwamen verschillende kansen en businessmodellen voor RIBO naar voren. In een kansensessie die ik voor de Pioneering leden georganiseerd heb, hebben we deze kansen verder verkent. De komende maanden zullen we deze kansen verder gaan uitwerken om zo te komen tot een goede businesscase.

Als projectleider van het RRE-project ben ik met verschillende coordinatoren aan de slag om de deelprojecten uit te werken.
Dit zijn de campagne, de bespaarshop, de distributie en informatieavonden en het onderzoek Radiator WaterBalans of ook wel waterzijdig inregelen van de radiatoren.
Vooral het onderzoek Radiator WaterBalans heeft de afgelopen maanden veel tijd gekost. ClimateBooster heeft de meetset deltaPro ontwikkeld waarmee studenten in ca 1,5 uur tijd de radiatoren en cv kunnen meten en inregelen. Remeha werkt mee aan de training en de begeleiding van de studenten. Saxion gaat de meetdata analyseren.

2 weken vakantie naar Frankrijk. Lekker rustig door Corona.

Vanaf 16 maart werk ik volledig vanuit huis in verband met de corona richtlijnen. Dit betekent heel veel overleg in Teams en Zoom en webinar’s. Voor het RRE-project betekent dit dat we hier volop mee door kunnen gaan. Voorlopig lopen we nauwelijks nog vertraging op en ik enthousiast hiermee door.

Namens Pioneering heb ik twee trainingen Brandveiligheid opgezet namelijk de praktijktraining brandveiligheid voor het middenkader en de training brandveiligheidsmanagement. Beide trainingen zijn ontwikkeld samen met Nick Brinkman van Nieuwenhuijse Arends, Robert Arends van Arends Advies, Hans Kooij van Promat, Pim Boswerger van Safety Service, Frank Wnnink van Efwe Consultancy, Eric Temmink van Carintreggeland en Tim Leusink van De Woonplaats. Eind maart zou de eerste training starten, maar vanwege corona-maatregelen zijn beide trainingen geannuleerd.

In het IPC innovatieproject van RVO heb ik 11 bedrijven begeleidt. In maart hebben we het traject afgerond. Dit traject heeft drie deelprojecten opgeleverd.
Het project Van Lekdetectie naar dakbeheer van Altena Dak- en gevelmaterialen en Van Heteren Recreatietechniek. Dit heeft geresulteerd in een draadloze lekdetectiesensor.
Het project Waardecreatie door Living Lab Smartility. Dit is uitgevoerd door BINX en BRControls en heeft een Multisensor opgeleverd. Deze meet verschillende functies zoals de ruimte- plafon en gevoelstemperatuur, de luchtkwaliteit, relatieve vochtigheid, aanwezigheidsdetectie, lichtintensitetismeting en geluidsdrukmeting.
Het derde project is Smart Grids en is uitgevoerd door Whitthegrid, PCOTech, Weijland Technologies, Aberzon, Fluxology, Siloprobe en SunChip. Dit project heeft diverse Smart Grid toepassingen opgeleverd.

Vanaf half januari ben ik voor ca 30 uur per week als projectleider aan het werk voor het project "Verbruik minder, doe meer". Dit is een project in het kader van de RRE voor de gemeente Enschede.
Pioneering heeft deze opdracht van de gemeente Enschede gekregen om binnen de RRE-regeling te zorgen voor bewustwording over energiegebruik en energiebesparingen bij eigenaar bewoners in Enschede. Het doel is dat bewoners een eerste stap zetten om hiermee zelf actief aan de slag te gaan.

Begin april is het contract ondertekend tussen woningcorporatie De Woonplaats en een consortium van zeven partijen (foto hiernaast). Een unieke contractvorm, op basis van vertrouwen, betekent de officiële start van het bouwen met herbruikbaar materiaal. Dit is een resultaat van de masterclass die ik namens Pioneering in 2017 heb opgezet. De Woonplaats heeft daarna de partijen Ter Steege Bouw Vastgoed, Bouwonderneming Oude Wolbers, Gebr. Van der Geest, LKSVDD Architecten, Prefab NL, Lucassen Bouwconstructies en Loohuis opdracht gegeven om samen aan de slag te gaan en de circulaire woningen verder uit te werken. Nu de handtekening is gezet, gaan de zeven partijen daadwerkelijk van start!

Namens Pioneering ben ik lid van de stuurgroep Meten bij het Platform Circulair Bouwen CB’23. We hebben een aantal bijeenkomsten gehad en in februari deelde de werkgroep Meten de voorlopige tussenresultaten. Hier kwam voldoend input om mee verder te gaan.

In februari heb ik voor Vechtdal Wonen in Ommen een inspiratiesessie circulair bouwen gegeven. Hierin zorg ik niet alleen dat iedereen weet wat circulair bouwen is, wat de regelgeving is en hoe je dit kunt meten. Maar vooral ook wat je nu al direct zelf kunt doen. Dit doe ik aan de hand van verschillende oefeningen waardoor de corporatie input krijgt om hier zelf mee verder aan de slag te gaan.

Het CoP is een platform voor het opbouwen en delen van kennis voor iedereen die zich inzet voor de transitie naar een circulaire economie. Namens Pioneering zorg ik samen met Eric Kouters voor de begeleiding van 4 circulaire projecten in Overijssel. Balance en Result en Saxion begeleiden de overige 6 circulaire projecten. In februari hebben wij een bijeenkomst voor kennisuitwisseling gezorgd.

Binnen het fieldlab Circulair Bouwen hebben drie groepjes studenten onderzoek uitgevoerd voor Pioneering. Deze studenten heb ik met ondersteuning van een enkele bedrijven binnen Pioneering begeleidt. Eind februari was de oplevering van de adviesrapporten van de studenten. Het groepje studenten die zich bezig heeft gehouden met waardecreatie van circulair bouwen heeft daarnaast gd hun onderzoek toegelicht tijdens een online kennissessie van Pioneering. Na de toelichting van de studenten ben ik in gesprek gegaan met de deelnemers en hebben we een brainstormsessie gehouden over de volgende acties die nodig zijn om te komen tot waardecreatie.

De afgelopen maanden heb ik samen met Leon Hulsebosch en Stefanie Vrieze de visitatie voor Wonen Midden Delfland, De Goede Woning Rijssen en Veluwonen uitgevoerd. Mijn rol was voorzitter van de eerste twee visitatiecommissies en lid van de visitatiecommissie bij Veluwonen. We hebben interessante gesprekken gevoerd met de collega-woningcorporaties, wethouders van de gemeenten, huurders en zorgpartijen. Dit heeft weer geresulteerd in drie mooie rapporten met aanbevelingen.

DeltaWonen heeft een locatie op de Veemarkt in Zwolle waar zij een proeftuin Circulair Bouwen wil starten. Namen Pioneering begeleid ik deltaWonen hierbij. Op 2 december was de kick-off met meer dan 120 mensen. Bedrijven kregen een uitleg over visie, historie, proces en randvoorwaarden. Ik nam het onderdeel Proces voor mijn rekening. Hier kwamen nog veel vragen over. Vooral het dilemma of je kiest voor teamtrekkers of een team en wel of geen concurrentie kwam ter sprake. Werksessie Circulair Bouwen Viverion en SWBV/Wetland Circulair Bouwen is een thema wat het afgelopen jaar veel aandacht heeft gehad. De afgelopen maanden heb ik onder andere een werksessie Circulair Bouwen gegeven voor Viverion en SWBV samen met Wetland Wonen. Behalve achtergronden over het waarom en wat, zijn we vooral ook samen aan de slag gegaan met de hoe vraag en waar je als organisatie heel makkelijk mee kunt beginnen.

Na de aftrap op 23 september ben ik met drie groepen studenten en bedrijven aan de slag gegaan op verschillende thema’s binnen Circulair Bouwen. Studenten van Saxion werken de onderzoeksvragen uit en er vindt afstemming plaats met de bedrijven die hiermee aan de slag willen. Ontbrekende thema’s zijn de afgelopen maand toegevoegd. Op 26 november was de terugkoppeling van de werkgroepen en vond er een verdieping plaats op het gebied van data en informatisering en wat hiervan de meerwaarde is voor circulair.

Het afgelopen jaar is er bij WBO hard gewerkt aan het koersplan en ambitieplan 2020-2024 van WBO. Diverse stakeholders zijn hierbij betrokken en vooral de interne organisatie heeft hier hard aan gewerkt. Ook als Raad van Commissaris mocht ik meedenken over het ambitieplan. Het koersplan en ambitieplan heeft als titel Gewoon Goed Wonen en richt zich primair op voldoende beschikbare en betaalbare woningen voor de huurders. Daarbij zijn woonlasten belangrijker geworden dan de huurlasten en is duurzaamheid en energiemaatregelen steeds belangrijker voor WBO.

Om circulair bouwen binnen Twente te bevorderen heb ik vanuit Pioneering het Fieldlab Twente Circulair opgepakt. In de kick-off meeting hebben we met 65 betrokkenen een inspiratie-werksessie gehouden. Na een inleidende presentatie van FME (koepelorganisatie van de maakindustrie) en mijzelf zijn we met speeddates de discussie 1-op-1 aagegaan in 3 rondes. Aansluitend hebben we 6 thema's opgezet die de komende maanden door studenten van Saxion uitgewerkt gaan worden.
Het doel is dat bedrijven in de regio hiermee direct concrete stappen kunnen gaan zetten.
Tot 1 februari 2020 begeleid ik samen met bedrijven de studenten.

Samen met de brandweer Twente, Promat en Aqua+ heb ik een praktijktraining brandveiligheid opgezet. Begin oktober hebben we 3 dagdelen verzorgd voor de 20 cursisten.
Onderdelen van het programma waren de praktijk van bouwkundige maatregelen en installaties, sprinklerproef (Aqua+) en leidingendoorvoer in een brandsituatie (Promat).

In deze periode heb ik vanuit ProCorp visitaties gedaan bij Goede Stede in Almere, ZVH in Zaandam, IJsseldal in Twello en bij Wonen Midden Delfland. Bij de laatste twee was ik voorzitter van de visitatiecommissie. Stuk voor stuk waren het leuke organisaties die op een klein schaalniveau mooie diensten voor hun klanten weten te realiseren. We zijn de rapportages nu aan het uitwerken en binnenkort volgt de terugkoppelingsbijeenkomst.

Ook deze maanden druk als interim manager van de clusters Economie, Verkeer en vervoer, Wonen, Milieu, en het cluster Erfgoed.
Ik krijg positieve reacties en doe het met erg veel plezier. De dynamiek van de vraagstukken en het behartigen van de publieke zaak zit me als gegoten.

Met mijn ProCorp collega’s heb ik de afgelopen tijd weer verschillende visitaties uitgevoerd waaronder bij Stichting Wonen Wateringen in Wateringen, Woningbouwvereniging Reeuwijk, ZVH Woningcorporatie in Zaandam en Woningstichting Goede Stede in Almere. De visitaties betekenen een aantal diepe duiken in de jaarverslagen en rapportages van de corporaties. Daarna voeren we 2 volle dagen gesprekken en interviews met stakeholders. Met al deze input gaan we als visitatiecommissie aan de slag en komen we uiteindelijk tot een gedegen visitatierapport.

Het keuzedeel Brandveiligheid dat ik voor Pioneering opgezet heb in samenwerking met het ROC, Brandweer Twente en 16 bedrijven is op 23 mei uitgevoerd op Troned (vliegveld Twente). Studenten hebben doorvoeren en aansluitingen getest op brandveiligheid. De studenten waren enthousiast, ze vinden het keuzedeel interessant en afwisselend.

In de raad van commissarissen hebben we de EIB rapportage (Economisch Instituut voor de Bouw) beoordeeld op de impact voor WBO. We hebben de voorspellingen uit het rapport gebruikt om de impact op het woningbestand van WBO in een transformatie-opgave vastgelegd.

Eind 2018 was de aanbesteding van het Robonsonterrein aan de Blekerstraat te Enschede. Domijn wil het bestaande Robons-pand handhaven en de overige bedrijfspanden slopen. Hier moeten 21 circulair gebouwde eengezinswoningen, 20 studio’s en 3 tiny houses worden gerealiseerd. Voor het opstellen van de circulaire criteria en de beoordeling van de inschrijvers, ben ik als specialist Circulair bouwen gevraagd. Ik heb verschillende criteria opgesteld. De partijen kregen de gelegenheid om hier vragen over te stellen. Daarna hebben zij in een presentatie hun schriftelijke onderbouwing toegelicht.
Hodes heeft deze aanbesteding gewonnen.

De Regionale Transitie Agenda moet in Overijssel vorm geven aan een circulaire bouweconomie (woning- en utiliteitsbouw). Namens Pioneering onderzoek ik samen met Saxion, Balance & Result en de Provincie welke koplopers met concrete initiatieven de komende jaren ondersteund en opgeschaald moeten worden. Er blijken veel goede initiatieven te lopen die 15 februari aan de Provincie worden gepresenteerd.

Met mijn Procorp collega's verzorg ik eind augustus de visitatie bij Woningbouwvereniging Wonen Wateringen. Het omvat weer enkele dagen gesprekken en interviews met stakeholders. Daarnaast de jaarverslagen en rapportages doorploegen en het visitatierapport samenstellen.

Het werk voor het ROC (module brandveiligheid) en de werkplaats HTSM lopen gewoon door. Net als mijn betrokkenheid bij de volgende fase van de workshop circulaire bouwen, waar nu de bouwplannen concreet worden.

Op 5 april heb ik een Pioneering Café georganiseerd over waardecreatie door data. We waren te gast bij Pioneer Roelofsgroep in Den Ham: een familiebedrijf dat integrale (her)inrichting van de openbare ruimte verzorgt. Tijdens deze bijeenkomst waren er verschillende pitches over de toegevoegde waarde die data van gebouwen, gebruikers, installaties en GWW kunnen leveren voor gebouweigenaren, gebruikers en overheden. Tim Adema van de Roelofsgroep liet zien hoe met drones verkeerspatronen worden vastgelegd en geanalyseerd. Cor Lont van Optima infra liet een praktische oplossing zien om BIM toe te passen in infrastructurele projecten. Chris Appels van de Altena groep liet de mogelijkheden van digitale daklekdetectie voor vlakke daken zien. Harry Peters van BRControls gaf weer hoe slimme sensoren een meerwaarde geven voor het binnenklimaat. Sander Leuftink van Aurum gaf voorbeelden van meetdata van gas-, elektra- stadswarmteverbruik en opwek van zonnepanelen in woningen via een App. Bas Hudepohl van QSZL vertelde hoe met behulp van algoritmes uit heel veel digitale bronnen, de juiste kandidaat wordt gezocht. Paul Mingnot van Withthegrid liet voorbeelden zien van remote monitoring van kathodische bescherming van stalen leidingen en lekdetectie op afstand van warmtenetten.

In de periode juni t/m november 2017 heb ik samen met mijn collega’s bij Procorp gewerkt aan de visitatie bij De Marken en van januari t/m april 2018 hebben we gewerkt aan de visitatie bij Habeko. De visitatie is niet meer weg te denken voor woningcorporaties, deze is dan ook wettelijk verankerd in de nieuwe woningwet en dient één maal per vier jaar te worden uitgevoerd. De visitatie is in toenemende mate een goede methode gebleken om de kwaliteit van het toezicht te toetsen en een oordeel te vragen over de maatschappelijke prestaties. Betrokken partijen zoals de huurders, via onze huurdersvereniging – bewonerscommissies, de gemeente en overige stakeholders. Ook is er gekeken naar de externe legitimatie van onze corporatie, anders gezegd, hoe kijkt de buitenwereld tegen onze corporatie aan en is zij voldoende in staat gebleken zich voldoende te legitimeren als maatschappelijk betrokken volkshuisvester.

Op woensdag 14 maart 2018 begon de workshop circulaire bouwen al vroeg in de ochtend. Om 7.30 uur verzamelden 20 bedrijven zich in de galery. Met een broodje en een kop koffie en thee startte de ontbijtworkshop. Samen met Pieter van Os van Reversed Concepts begeleidde ik de deelnemers. De workshop die normaal 3 dagen duurt en waar deelnemers met hun eigen (productie) proces aan de slag gaan werd nu in een pressure cooker voor een fictief product uitgevoerd. Tijdens de ontbijtworkshop ging men voor het product ‘kinderwagen’ aan de slag met de verschillende vijf circulaire businessmodellen en zes design strategieën. De volledige 3 daagse zal plaatsvinden op 5 juni, 19 juni en 3 juli.

Vanaf begin januari ben ik als interim manager werkzaam bij de gemeente Leidschendam-Voorburg. Binnen de gemeente geef ik leiding aan het cluster Economie, het cluster Verkeer en vervoer, het cluster Wonen, het cluster Milieu, het cluster Erfgoed en enkele planologen en strategisch adviseurs. De gemeente Leidschendam-Voorburg is een ambitieuze gemeente en zij wil zich ontwikkelen naar de beste gemeentelijke dienstverlener van Nederland. Ik mag hier het komend jaar aan meewerken. Organisatieontwikkelingen waar ik mee aan de slag ga zijn onder andere het opdrachtgericht werken, zelfsturing en ondersteunende ICT. Daarnaast zijn het beheersen van werkdruk en het inrichten van Lean werkprocessen belangrijke aandachtspunten voor mij voor de komende maanden.

Samen met de gemeente Enschede en NTP ben ik aan het verkennen in hoeverre we wateroverlast in de gemeente Enschede rendabel kunnen inzetten voor daar waar een tekort aan water is. Met verschillende bedrijven hebben we gesproken welke wensen zijn hebben en wat wij hierin kunnen betekenen. In de wijk Roombeek wordt inmiddels op diverse plaatsen grondwater onttrokken in verband met aanwezige grondwaterverontreinigingen en het beperken van ‘natte voeten’. De vaste grondwaterzuivering installatie die in de wijk Roombeek staat, heeft de mogelijkheid dit water te zuiveren en te ontijzeren en aan bedrijven te leveren. Op dit moment wordt het vrijkomende water gebruikt als toevoer voor de Roombeek.

Samen met 25 bedrijven uit Overijssel, enkele landelijke leveranciers van brandveilige materialen en de brandweer ben ik voor het ROC de keuzemodule Brandveiligheid aan het ontwikkelen. De keuzemodule Brandveiligheid bestaat uit drie onderdelen namelijk: 1 Verdieping Brandveiligheid, 2 Producten, materialen en detailleringen, 3 Beheer en onderhoud. De keuzemodule is uniek omdat het gegeven wordt door het bedrijfsleven en op locatie van de verschillende bedrijven. Daarnaast wordt de keuzemodule niet alleen gegeven voor ROC studenten in Twente, maar deze zal ook landelijk aan de MBO’s en aan het bedrijfsleven worden aangeboden.

Het jaarevent van Pioneering vond dit jaar plaats bij Thales High Tech Systems Park. Samen met mijn collega’s van Pioneering hebben we dit jaarevent voorbereid en georganiseerd. Inhoudelijk stond tijdens deze middag centraal hoe we met behulp van nieuwe slimme technologieën, methoden en andere creatieve mogelijkheden kunnen komen tot meer innovatie in de bouw. Voor dit jaarevent heb ik de workshop "Waardecratie met data" georganiseerd samen met Saxion en Solar Application Lab en samen met Dyntec heb ik de workshop “Naar Hightech en SMART producten in de bouw” georganiseerd.

WBO heeft aan de Bentinckstraat 4 woningen gesloopt. Slechts enkele weken daarna konden de huidige bewoners weer hun intrek nemen in hun nieuwe woning op de oorspronkelijke plek. Dit concept “Blokje Om” heeft WBO samen met bouwer Dura Vermeer ontwikkeld. Als commissaris bij WBO stimuleer ik dit soort projecten waarbij huurders keuzevrijheid hebben en in hun eigen vertrouwde omgeving kunnen blijven wonen. Na een korte ‘woonvakantie’ kunnen bewoners terug naar een compleet nieuw en energiezuinige woning op hun vertrouwde adres.
Blokje Om

Binnen Pioneering heb ik een werkgroep “circulair bouwen” geïnitieerd met als doel circulaire bouwprojecten uit te voeren.
Om Circulair Bouwen te stimuleren gaan we 1 tot 2 keer per jaar een uitvraag op de markt brengen waarbij Circulair Bouwen de basis is. Daarbij bieden we een Masterclass Circulair Bouwen waarbij deelnemers kennis en inzichten aangereikt krijgen over de diverse aspecten van Circulair Bouwen. Daarnaast gaan de deelnemers in consortia onder begeleiding aan het werk met de uitvraag. Op 12 september zal de Marktconsultatie plaatsvinden waarna we op 26 gaan starten met de Masterclasses.
Uitvraag Artikel AD. Tubantia.

Samen met het ROC heb ik de module Lean ontwikkeld. Van februari t/m juni heeft docent Rob Rouwers deze module aan leerlingen van bet BBL niveau 4 gegeven. In 18 lessen kregen de studenten een stuk theorie en oefeningen waarmee zij in hun eigen werkproject aan de slag gingen. Achtereenvolgens werden de volgende onderwerpen belicht: klantwaarde – waardestroom – flow – pull – verbeteren. Bas Beld van Dura Vermeer startte de module met een Leansimultatiegame. In deze game deden ook de docenten mee die de module Lean het komend schooljaar gaan geven. De volgende lessen zijn gegeven door Rob Rouwers. Eind juni gaven de studenten bij het bedrijf waar zij werkten een presentatie over Lean en de door hen bevonden mogelijkheid voor verbetering van een werkproces waar zij zelf bij betrokken zijn.

Namens Pioneering ben ik samen met Christian Struck (Saxion Lector Innovatieve Technologie in de Bouw) van Saxion bezig een rvo subsidieaanvraag "Innovatie Prestatie Contract" voor te bereiden om geïnteresseerde partijen de kans te geven samen te innoveren. Maximaal twintig MKB’s met lopende of net startende innovatietrajecten kunnen met maximaal EUR 25.000 subsidie hierbij ondersteund worden. Onderwerp van de IPC is de innovatieve toepassingen van data vanuit de gebouwde omgeving. 21 september is de deadline voor indiening van de IPC-aanvraag. .

Op 20 juni 2017 heb ik voor Pioneering, in samenwerking met Novel-T, het Polymer Science Park uit Zwolle en TPRC uit Enschede een Pitch&Match sessie georganiseerd over Composieten in de bouw .
Op deze bijeenkomst waren zo’n dertig bedrijven uit de bouw- en de maakindustrie en een afvaardiging van kennisinstellingen te gast bij de onderzoekslocatie TPRC in Enschede. In twee groepen zijn we aan de slag gegaan met de pitch & match discussie. In het Pitch&Match-deel was veel tijd voor sparren met collega-ondernemers aan de hand van de pitches en de daaropvolgende discussie. Dit leverde naast inspiratie uit de inleidingen ook concrete feedback op over de toepassingsmogelijkheden. Verschillende ideeën zijn uitgewisseld en er zijn afspraken gemaakt over follow-up van deze bijeenkomst.

Voor het ROC heb ik de keuzemodule Resultaat Gericht Samenwerken in Onderhoud (RGSiO) opgesteld. Het eerste half jaar in 2017 hebben we deze module uitgevoerd in het reguliere lesprogramma. Zo konden we de module testen en de laatste aanpassingen doorvoeren voordat deze daadwerkelijk als keuzemodule aangeboden wordt.
De module heeft overeenkomsten met de leergang RGSiO die Pioneering heeft ontwikkeld voor het HBO. De keuzemodule voor het ROC is echter praktischer waarbij ik er vooral voor gezorgd heb dat studenten zelf ook aan de slag gaan met inspecties. In het ROC wordt namelijk maar beperkt aandacht besteed aan het uitvoeren van inspecties en het opstellen van een inspectieverslag. Het bedrijfsleven heeft hier juist behoefte aan.

Een paar jaar geleden meldde Arno Weppel zich bij Pioneering met een eigen ontwikkeling namelijk een dakpan voorzien van groene beplanting. Deze Ecopan heeft verschillende voordelen waaronder waterbuffering. Om het exacte effect van waterbuffering te kunnen vaststellen, onderzoek ik dit samen met Stowa, Gemeente Enschede en Waterschap Vechtstromen. Boyan Domhof voert de metingen uit vanuit de Wetenschapswinkel. Vorig jaar is gestart met meten. Hierbij liepen we tegen een aantal problemen aan. Tijdens de wintermaanden kon er niet gemeten worden. Alle voorbereidingen zijn inmiddels weer in volle gang zodat we in april 2017 weer kunnen starten met het tweede meetjaar.

Stek Jeugdhulp is een organisatie die werkt met kinderen, jongeren en hun ouders aan het oplossen van hun problemen bij opgroeien en opvoeden. Margo ter Heegde, waarmee ik in Utrecht arbeid- en organisatiepsychologie heb gestudeerd, belde mij met de vraag of ik een projectleider van STEK zou willen coachen. STEK wil haar organisatie omvormen van residentieel naar gezinsbehandeling.
We zijn gestart met het opstellen van een visueel te monitoren projectplan (Lean-A3-projectplan). Met behulp van een aantal Lean-technieken help ik om de situatie in kaart te brengen (Value Stream Mapping) en een veranderplan op te zetten.

Per 1 januari 2017 ben ik aangetreden als Lid van de Raad van Commissaris bij WBO in Oldenzaal. Er was een vacature vrijgekomen en vraag was met name naar expertise op het gebied van volkshuisvesting en vastgoed. Mijn werkervaring in de woningcorporatiesector en in het vastgoed sluit hier natuurlijk heel goed op aan. Daarnaast vind ik goed governance en toezicht heel belangrijk en vind ik het fijn op deze manier te kunnen bijdragen aan een professionele en betrouwbare corporatiesector. Na de benoeming eind vorig jaar en goedkeuring door de Autoriteit Woningcorporatie, ben ik nu officieel gestart.

Voor Prowonen heb ik de visitaties voor Stadlander en Wormer Wonen uitgevoerd. Stadlander is een woningcorporatie met zo'n 15.000 woningen in West-Brabant en Tholen. Wormer Wonen is een woningcorporatie met ruim 2000 woningen in Wormer.
Beide visitaties verliepen soepel en zijn door de Stichting Visitaties Nederland als heel goed beoordeeld.
Het visitatierapport van Wormer Wonen is eind 2016 op de website van de corporatie en de Stichting Visitaties Nederland gepubliceerd. Het visitatierapport van Stadlander zal in februari 2017 gepubliceerd worden.

Voor het ROC ontwikkel ik een keuzedeel "Lean en Creatief". Studenten van het ROC die 4 dagen per week werken en 1 dag per week naar school gaan, gaan vanaf 9 februari 2017 dit keuzedeel volgen. Naast een inhoudelijk lesprogramma, stel ik een E-learning op die de studenten thuis kunnen volgen, maak ik oefeningen en opdrachten voor in de les en in de werksituatie. Zodra bekend is welke docent van het ROC dit vak gaat geven, zal ik met hem het programma gaan doornemen en hem coachen bij de uitvoering. Waar nodig zal ik een aantal gastlessen verzorgen. In totaal gaan studenten het komende half jaar 240 uur aan dit keuzedeel besteden.

1 december organiseerde ik de Pioneering Café Tour met als thema Circulair Bouwen. Ik heb de sprekers geregeld en was dagvoorzitter.
Ik heb de plannen voor de nieuwe masterclass Circulair Bouwen gepresenteerd, die ik in de werkgroep HTSM ga opzetten.
De aanwezigen konden in vijf pitches voorbeelden zien en horen van concrete initiatieven en projecten ter inspiratie en kennisdeling.
Zie het verslag op pioneeringcafe-a-thema-circulaire-economie

Op 10 november heb ik samen met mijn collega’s bij Pioneering het zevende Pioneering Jaarevenement georganiseerd. Voor deelnemers uit de bouwsector hadden we workshops georganiseerd over nieuwe en slimme technologieën en methoden op het gebied van veiligheid. Voor dit jaarevent hebben we samengewerkt met Twente Safety Campus en Twente Safety & Security. Naast de workshops konden deelnemers op Troned een brandonderzoek en een demonstratie van een brand meemaken.
Video -jaarevent 2016

Voor Accent werk ik regelmatig aan opdrachten op het gebied van risicomanagement.
Door het risicomanagement van het WSW en de veranderingen in het toezicht van de Woonautoriteit is risicomanagement voor woningcorporaties veel belangrijker geworden. Om op een snelle, leerzame – en vooral ook leuke – manier kennis te maken met de impact én mogelijkheden van risicomanagement en procesoptimalisatie heeft Accent een simulatiespel ontwikkeld. Samen met drie collega’s van Accent heb ik dit simulatiespel begeleidt tijdens de leergang van SOM voor bestuurders van woningcorporaties.

Begin dit jaar heb ik geinventariseerd wat de themas zijn die de bouwgerelateerde bedrijven die aangesloten zijn bij Pioneering, nu belangrijk vinden. Onafhankelijk van elkaar gaven de bedrijven aan dat zij zich de komende jaren meer willen richtten op de circulaire economie en circulair bouwen. Samen met de bedrijven ben ik daarom aan het onderzoeken wat wij samen zouden kunnen gaan doen hier binnen. Technisch gezien is circulair bouwen goed realiseerbaar. Probleem is de financiele haalbaarheid. Om een goede businesscase voor circulair bouwen te realiseren, gaan we de komende maanden aan de slag met het uitwerken van een gebouw als grondstoffenfabriek, afspraken met afvalverwerkende partijen over de restwaarde van sloopafval en bouwen met afvalmaterialen. Daarnaast gaan we samen met Eric Wuestman van de stichting Circulaire Economie kijken of we samen een CESco kunnen opstellen.

De afgelopen maand heb ik de visitatie uitgevoerd van Sprengenland Wonen. Hoewel iedere corporatie voornamelijk woningen verhuurd voor de sociale doelgroep, heeft iedere corporatie toch weer een andere focus en is zij met verschillende projecten bezig. Sprengenland Wonen beheert vanuit hun kantoor in Eerbeek 2700 woningen in de omringende dorpen. Sprengenland Wonen heeft aandacht voor de woonwensen van de klant en gaat samen met de klant op zoek naar de meest geschikte woning. Sprengenland Wonen kiest voor een klantgedreven en maatschappijgedreven aanpak. De wensen van de klant staan centraal, maar er wordt ook onderzocht hoe bijgedragen kan worden aan het leefbaar en gezond houden van de leefomgeving.

Iedere eerste donderdag van de maand organiseert Pioneering vanaf nu de Pioneering Café Tour. In september was het eerste Pioneering Café . Deze heb ik georganiseerd met als thema Product- en materiaalinnovaties op het gebied van duurzaamheid. De bijeenkomst had ik georganiseerd in de vorm van een Dragons Denn. Ik heb vier bedrijven met een innovatief product gevraagd te pitchen. Dit was CO2 negatieve bouwmaterialen van Cate door Maarten Meenks, de slimme energiemeter van Ipsum Energy door Paul Simmeren Ipsum , een plug en play lucht water warmtepomp voor de woningbouw van Van Wijnen door Bas Bredewold en de duurzame zonneboiler van Solarwise door Leo van Rooij. De juryleden Wim Sturris van De Groot Vroomshoop en Peter Winterman van woningbouwcorporatie Hellendoorn, ondervroegen daarna de pitchers over hun idee. Daarna hadden de deelnemers de mogelijkheid om fictief geld in te zetten op 1 of meerdere innovaties. Het hoogste investeringsbedrag werd binnengehaald door Maarten Meenks voor de CO2 negatieve bouwmaterialen van Cate.

Voor Accent Organisatieadvies, voer ik voor een grote landelijke organisatie samen met Christian ten Have een Lean-onderzoek uit. Daarvoor brengen we de organisatie in kaart door het uitvoeren van een Makigami (value stream mapping) en het houden van interviews op verschillende vestigingen met diverse medewerkers en directieleden. Met deze gegevens is de scope voor de MMO (Multi Moment Metingen) bepaald en kon de software ingericht worden. De afgelopen maand hebben wij de organisatie begeleidt bij het zelf uitvoeren van de MMO. De verkregen meetdata gaan we nu analyseren om vervolgens een verbeterplan op te stellen.

De afgelopen maanden heb ik samen met Leon Hulsebosch en Gerard van Onna namens ProCorp aan drie visitaties gewerkt. Dit waren de visitaties van Beter Wonen in Goedereede, Sprengenland Wonen in Brummen en Wormer Wonen in Wormer. Na afronding van een visitatie wordt het rapport naar de Stichting Vistatatie Woningcorporaties Nederland (SVWN) gestuurd. SVWN beoordeeld het rapport waarna de visitatiecommissie waar nodig het rapport aanpast en naar de corporatie stuurt. De corporatie stelt een reactie op die samen met het rapport naar de minister gestuurd wordt. Daarna worden beide stukken op de websites van de woningcorporatie en SVWN geepubliceerd. Het visitatierapport van Beter Wonen in Goedereede is inmiddels afgerond en gepubliceerd. Zie: Visitatierapport Beter Wonen Goedereede

Pioneering onderzoekt samen met Stowa, Gemeente Enschede en Waterschap Vechtstromen de mogelijkheden om met daken voorzien van groene beplanting, de wateroverlast bij hevige regenbuien te verminderen. De komende 1,5 jaar zal onderzocht worden wat het effect is van hellende groene daken. Dit onderzoek zal worden uitgevoerd op enkele woningen in Transburg Enschede. Op 11 woningen in Transburg is de Ecopan geplaatst.
De Ecopan, ontwikkeld door Arno Weppel, bestaat uit een kunststofbak met een substraatlaag en sedumvegetatie. De bakken van 40 bij 60 centimeter liggen als pannen op de schuine daken in Transburg.

Om meer inzicht te krijgen in de vervangingsopgave van bruggen in Oost-Nederland heb ik samen met Leon Olde Scholtenhuis namens Pioneering een samenwerking met het ROC gezocht. Namens Pioneering heb ik als aftrap een presentatie gegeven over de bruggen in Nederland, de vervangingsopgave en het Plan van Aanpak zoals opgesteld is door Pioneering samen met haar deelnemers. Fred Westenberg van Ingenieursbureau Westenberg gaf vervolgens een introductie over inspectie. Het ROC heeft daarna met 20 tweede- en eerstejaars studenten van de opleiding Civiele Techniek van het MBO College voor Bouw, Infra en Interieur bruggen in Hengelo geinspecteerd.

Visitaties bieden onafhankelijk en gezaghebbend inzicht in de prestaties van woningcorporaties en dragen daarmee bij aan de legitimatie van corporaties. In een visitatie worden de maatschappelijke prestaties van corporaties beoordeeld, op de terreinen van de maatschappelijke opgaven, de ambities, het vermogen en de governance. Corporaties leggen zo verantwoording af en kunnen hun prestaties verbeteren. De afgelopen maanden heb ik als visitator gewerkt aan de visitaties voor Woon- en zorgstichting Het Heem te Udenhout en Bouwvereniging Onze Woning BVOW te Rotterdam.

De projectleiding van de werkplaats en stuurgroep Inn2GWW heb ik overgedragen aan Leon Olde Scholtenhuis. Leon is op 22 oktober 2015 gepromoveerd bij de vakgroep Bouw-Infra. Leon heeft onderzoek gedaan naar hoe Virtuele Tools coordinatie van binnenstedelijke infrastructuurprojecten ondersteunen. Van deze projecten zijn met name de reconstructies van kabels, leidingen en riolering notoir vanwege de overlast die ze veroorzaken. Een inefficiente afstemming tussen gemeente, netbeheerders, civiele aannemers en nutsaannemers leidt bovendien vaak tot uitloop. Om dit te verbeteren heeft Leon bouwprocesvisualisaties ontwikkeld en getest bij projecten in Hengelo, Enschede en Hof van Twente.

Kunstwerken zijn met name gebouwd in de jaren '50/'60/'70 van de vorige eeuw. Bij deze kunstwerken is uitgegaan van een belasting door het wegverkeer die gebaseerd is op de verkeersintensiteit en het gewicht van voertuigen uit die tijd. De belasting door het wegverkeer is alleen maar toegenomen waardoor de kans op schade en onveiligheid toeneemt. Daarnaast is sprake van vermindering van de technische levensduur van kunstwerken (installaties, vermoeiing, betondegradatie, etc). Er is echter nog onvoldoende kennis over de huidige stand van zaken met betrekking tot kunstwerken. Samen met de Provincie Overijssel wil Pioneering inzicht krijgen in de kwaliteit van haar kunstwerken. Daarom zullen er metingen en onderzoeken uitgevoerd gaan worden door overheid, ondernemers, onderwijs en onderzoek.

Er liggen ca 2 miljoen kilometer aan kabels en leidingen in Nederland met het grootste deel in het stedelijk gebied. En al die leidingen en kabels zijn van verschillende eigenaren. Dat maakt het heel lastig om afspraken hierover te maken wanneer een partij graafwerkzaamheden moet uitvoeren. De grond is dan wel van de gemeente, maar de kabels en leidingen niet. Over dit onderwerp heb ik een kennissessie georganiseerd. Deze vond plaats op 19 januari 2016. Aan de hand van de Case: Auke Vleerstraat werd de problematiek en verbetermogelijkheden rondom kabels en leidingen besproken.
Zie: Presentatie_Universiteit Twente Zie: Presentatie_NONed Zie: Presentatie_NTP Zie: Flimpje Reconstructie Auke Vleerstraat

Namens Pioneering werk ik aan het project Bouwen aan de Toekomst van het ROC. In dit programma gaan we er voor zorgen dat zowel de jonge vakmensen als het zittende personeel de juiste vaardigheden krijgen. De beroepen in de bouw zijn veranderd maar de kern van opleiding nog niet. Gezorgd moet worden dat alle modules op de juiste manier in de opleiding geborgd zijn. Dat het keuzedeel beroepspraktijk en de technische modules een geheel zijn. ROC gaat het komende jaar samen met het bedrijfsleven en Pioneering hieraan werken.

Dit jaar hebben we het Pioneering Jaarevenement en het duurzaamheidscongres van de veertien Twentse gemeenten tot een gezamelijk hoogtepunt met inspirerende presentaties en interactieve kennissessies gecomineerd. We hebben op 25 november 325 deelnemers mogen ontvangen om van elkaar te leren en met elkaar kennis te delen! In Twente vinden we duurzaamheid essentieel! Duurzaamheid is een breed begrip en wij willen met een aantal partijen een logische stap maken.

In de maanden juni en juli is de LandschapLodge, in de fabriek bij De Groot Vroomshoop, in elkaar gezet. Omdat dit de eerste versie is, hebben de betrokken partijen: De Groot Vroomshoop, Loohuis en SchipperDouwes Architectuur, deze eerste LandschapLodge in nauw overleg met elkaar gebouwd en in elkaar gezet. Details zijn samen besproken en onderdelen zijn aangepast.
In september en oktober wordt het interieur voor de LandschapLodge ontworpen en gemaakt. Daarna kan de eerste lodge inclusief inrichting in de 4 losse delen getransporteerd worden naar de eerste locatie. Als laatste werden de glasplaten geplaatst en afgekit. Een heel mooi resultaat van het bouwtraject. SBRCURnet volgt dit project.
Voor SBRCURnet heb ik een blog geschreven en is er een video gemaakt.
Zie: Video_LandschapLodge Zie: Blog_LandschapLodge

Samen met Dura Vermeer heb ik namens Pioneering een impactsessie georganiseerd over de stad van de toekomst. We hebben online contact met mensen over de hele wereld, we doen en willen steeds meer zelf doen en eigendomsverhoudingen veranderen. Nieuwe ontwikkelingen geven vorm aan ons leven en zullen onze leefomgeving ingrijpend veranderen. Samen met professionals uit diverse sectoren hebben we besproken wat dit gaat betekenen voor de steden. Zijn er straks nog wel professionals nodig die de steden van de toekomst vormgeven, of doet de burger dit zelf? Hoe houdbaar is het huidige instrumentarium waarmee we steden en gebieden ontwikkelen?

Namens Pioneering zou ik samen met TSM en Ruben Vrijhoef, in oktober een Masterclass Ketenintegratie geven. Helaas gaat deze door te weinig aanmelding niet door. De Masterclass was bedoeld voor projectmanagers, projectleiders en werkvoorbereiders en biedt praktische handvatten om te komen tot vernieuwing en betere bedrijfsprestaties, en een eigentijdse mindset op een nieuwe economische werkelijkheid. De rode draad zou verzorgd worden door dr.ir. Ruben Vrijhoef, docent en expert op het gebied van vernieuwing van de bouwketen.

De afgelopen 2 jaar heb ik namens Pioneering 14 bedrijven begeleidt bij hun productontwikkeling. Op 2 juli 2015 presenteerden deze bedrijven de eindresultaten.
Salland Storage, StowBox en Wagenbouw Bolle hebben de StowBox en een opslagconcept voor de Boxen ontwikkeld. DuPre en Panhujizen hebben de organische buitenwand Vertiverde doorontwikkeld. Wolterinck is samen met Interwand met de ontwikkeling gestart van de mosbinnenwand. Toen Interwand halverwege het IPC-traject failliet ging, is Wolterinck zelfstandig verder gegaan met de ontwikkeling van de mosbinnenwand. Dynteq en Kersten Retail hebben gezamenlijk een machine kabelsysteem ontwikkeld waarmee kabelbomen geautomatiseerd samengesteld kunnen worden. Van Dijk Bouw, Triple Solar en Vision 4 Energy hebben een geintegreerd autarkisch prefab bouwmodulesysteem ontwikkeld. Olde Hanter en Brain of buildings hebben samen een innovatief, thermisch constructiesysteem ontwikkelt welke de traditionele spouwmuur constructie vervangt.
Zie: Presentatie_IPC-projecten

Het afgelopen half jaar heb ik 2 groepen studenten begeleidt bij hun onderzoek naar productontwikkeling bij 2 bedrijven namelijk de IDF Vloer en Aanpasbaar en betaalbaar wonen. Vrijdag 10 juli 2015 presenteerden de Minor studenten van Saxion de resultaten van hun onderzoeken.
IDF Vloer
Het onderzoek naar IDF (Industrieel Duurzaam Flexibel) vloeren is uitgevoerd door Brian Legro en Gerben Nijhuis van Saxion. Voor De Groot Vroomshoop en Climalevel is in samenwerking met Pioneering onderzocht of zand de traditionele zandcementdekvloer kan vervangen zodat deze volledig demontabel en duurzaam zijn.
Aanpasbaar en betaalbaar wonen
Het onderzoek naar aanpasbaar en betaalbaar wonen is uitgevoerd door Leon Kleizen en Joris Kodde. Het onderzoek werd in opdracht van Reinnier Wender en Pioneering uitgevoerd. Tijdens het onderzoek Aanpasbaar en betaalbaar wonen, is onderzocht of er behoefte is aan aanpasbaar wonen met modulaire eenheden.
Zie: Presentaties_Minor Studenten Saxion

Op 30 april was de start voor de bouw van de Energiefabriek op de rioolwaterzuivering in Hengelo.
De Energiefabriek is een belangrijke eerste stap op weg naar een energieneutrale waterkringloop. Het waterschap wil aanvullende en nieuwe initiatieven verkennen die raken aan de waterkringloop. Ik was namens Pioneering uitgenodigd om te vertellen over energieuitdagingen voor dn woningbouw.
Mijn betoog is dat voordat ons gas in 2030 op is we alternatieven moeten hebben voor zon 600000 woningen in de bestaande bouw. Er is voldoende duurzame energie beschikbaar. Voor de transitie is de grootste uitdaging echter, goedkopere en efficientere energieopslag.
Zie: target="_new">Pitch_vechtstromen

Van februari t/m juni geef ik op de Hogeschool Utrecht de vakken Stedelijke Vernieuwing, Projectmanagement en Gebiedsontwikkeling. Deze cursussen zijn voor studenten van de opleiding Bouwtechnische Bedrijfskunde.
Om de studenten maximaal de praktijk te laten ervaren, heb ik verschillende gastdocenten uitgenodigd. Sonja de Jong, projectmanager Stedelijke Vernieuwing bij de Gemeente Den Bosch over PPS constructies. Stefanie Vrieze, projectleider Collectief Particulier Opdrachtgeverschap over CPO, Egbert Dekker, manager vastgoed De Alliantie over de vastgoedrol van woningcorporaties, Sara Rademaker, projectsecretaris over de projectontwikkeling van de Veemarkt in Utrecht.

Landschaps Lodge: Nieuwe mijlpaal is bereikt; de eerste gaat gebouwd worden. Zie

Namens Pioneering heb ik samen met en de Brandweer Twente gekeken naar de mogelijkheid om brandweerkazernes op een andere manier dan traditioneel te bouwen. De Brandweer bouwt regelmatig kleinere brandweerkazernes bij nieuwe uitbreidingswijken. Binnen 10 jaar zijn deze wijken vaak weer verder uitgebreidt of zijn er andere voorzieningen in de wijk toegevoegt waardoor de aan- en afrijd tijden van de brandweer niet meer binnen de norm vallen. Door toepassing van IDF is het mogelijk om een brandweerkazerne te bouwen, die gedemonteerd en ergens anders weer opgebouwd worden. Om het idee van een IDF Brandweerkazerne verder vorm te geven heb ik Van Dijk Bouw en Hodes gevraagd om hierover mee te denken. Samen hebben we de eerste concepten uitgewerkt. De IDFbouwijze is hierbij lijdend geweest. Op 4 december 2014 heb ik de mogelijkheden van IDF toegelicht tijdens een bijeenkomst van de veiligheidsregios van de brandweer.

Alle woningcorporaties moeten zich verplicht eens in de vier jaar laten visiteren. Ook de kleine woningcorporaties. Binnen Cognitum maak ik deel uit van een speciaal team van visitatoren, dat zich specifiek op de compacte corporaties tot 2.000 woningen richt. Voor deze corporaties heb ik samen met mijn collegas Fred Sanders, Bas Gietemans, Leny Braks en Jan van Leeuwen, een speciale visitatie-aanpak ontwikkeld. Deze aanpak staat voor maatwerk en betrokkenheid en probeert de woningcorporatie zoveel mogelijk van het uitzoekwerk voor visitaties te ontlasten. De afgelopen 2 maanden heb ik de visitatie van Woonstichting Hulst te Hulst en SHBB te Borger uitgevoerd. Binnen het team visitatie kleine woningcorporaties, benaderen we de komende maanden bij die kleinere woningcorporaties die zich dit jaar moeten laten visiteren.

Shandrick Elodia heeft laatste weken naam gemaakt als De leukste buschauffeur van Enschede, maar eigenlijk is hij een industrieel ontwerper met een missie: Hij wil armoede cool maken! Hij ontwikkelde een concept om goedkoper huizen te kunnen bouwen. Compoze blokken. Crowdfunding moet hem gaan helpen het idee om te zetten in een concreet product. Namens Pioneering heb ik zijn onderzoek gefaciliteerd en mogelijk gemaakt. Sponseren kan tot eind 2014 via: http://www.crowdfunded.nl/project/compoze-blokken.

In november en december visiteer ik Woonstichting Hulst samen met Fred Sanders en Jan van Leeuwen van Cognitum. Woonstichting Hulst staat voor zorgeloos wonen in een plezierige omgeving. Woonstichting Hulst verhuurt ruim 1400 huurwoningen in de kern Hulst. Wonen in Hulst is erg in trek, al lang is Hulst een streekcentrum waar mensen zich graag vestigen. Zij kiezen er bewust voor om dicht bij voorzieningen te gaan wonen. Begin 2015 leveren wij het visitatierapport van Woonstichting Hulst op.

Ik oktober ben ik gestart met de visitatie van Stichting Verzorgd Wonen SHBB te Borger. Stichting Verzorgd Wonen SHBB (Stichting Huisvesting Bejaarden uit Borger) is een woningcorporatie met in totaal 230 woningen en verzorgings- en verpleeghuisplaatsen. Bewoners zijn hoofdzakelijk ouderen uit de gemeente Borger-Odoorn en aangrenzende gemeenten. Samen met Jan van Leeuwen voer ik de visitatie namens Cognitum uit. In december leveren wij het visitatierapport op.

De LandschapLodge is de eerste toepassing van een nieuw ontwikkeld autarkisch en hoogwaardig gebouwconcept. De fraai vormgegeven lodge is zo ontworpen dat vanuit elke ruimte een optimale beleving van het landschap bestaat en er een eenheid tussen lodge en omgeving ontstaat. Vanwege de autarkie van de LandschapLodge zijn er geen aansluitingen op nutsvoorzieningen nodig. De LandschapLodge is ontwikkeld door De Groot Vroomshoop, Loohuis, Natuurmonumenten, Harald Droste, schipperdouwesarchitectuur en Michael Kok Concepts in samenwerking met Pioneering.

Deze zomer heb ik de Black Belt Six Sigma opleiding gedaan bij The Six Sigma Company. Een Black Belt is de projectmanager van verbetertrajecten. Black Belts pakken projecten op en werken (soms samen met een team van Green Belts) aan het verbeteren van processen. Hierbij maken ze gebruik van de DMAIC structuur, de Lean verbeteraanpak en de daar bijhorende technieken en statistiek. Black Belts zijn in staat om terugkerende problemen definitief op te lossen, operationele kosten te besparen en de klanttevredenheid verhogen. De opleiding heb ik met positief resultaat afgerond.

Namens Pioneering ben ik nu bijna jaar bezig met de innovatiebegeleiding van de bedrijven die meedoen aan het IPC traject van Pioneering. De ontwikkelingen hebben betrekking op de industrialisatie van het werkproces, het ontwikkelen van prefabproducten en individueel, duurzaam en transformeerbare bouwconcepten. De bedrijven zijn op dit moment halverwege het innovatietraject. Op woensdag 28 mei vinden de presentaties plaats van de eerste resultaten van het project: "Groene, duurzame en flexibele bouwconcepten"

De afgelopen jaren zijn er diverse ontwikkelingen geweest rondom biocomposieten. Zo is mede op initiatief van Pioneering samen met Waterschap Vechtstromen de composiet stuw ontwikkeld. Normteq heeft het afgelopen jaar composiet balkons geproduceerd. Deze zijn aangebracht bij de appartementencomplexen van Welbions aan de Henrickhavestraat, Havezatenlaan, Weleveldtstraat en Saterlostraat in Hengelo. Op 24 juni zullen deze projecten toegelicht worden en kan een van de appartementen met comcposiet balkons, bekeken worden.

De IDF badkamer gaat een vervolg krijgen. Pecocar uit Albergen is geinteresseerd in de doorontwikkeling en productie van de badkamer. Het IDF badkamersysteem is met Pioneering ontworpen in een multidisciplinair team door 4D Architects, Plegt Vos, Van Dijk Groep, Raab Karcher en WInkels Techniek. De IDF badkamer biedt de mogelijkheid tot aanpasbaarheid in zorginstellingen en woningbouw. In de zomerperiode 2014 zal Pecocar hiermee aan de slag gaan. Ze zal de te gebruiken materialen aanpassen naar hun standaard en de laatste detailleringen uitwerken.

Binnen de werkplaats HTSM van Pioneering, heeft John van Oorschot de resultaten van zijn onderzoek naar woonconcepten gepresenteerd. Opvallend is dat het aanbod van nieuwe bouwsystemen en concepten groot is terwijl de vraag veel kleiner is. John doet onderzoek naar dit “adoptie filtersysteem”. Dit “adoptie filtersysteem” heeft drie dimensies: de omgevingsdimensie, de innovatie dimensie en de organisatie dimensie. Afhankelijk van deze 3 dimensies worden nieuwe woonconcepten wel, beperkt of niet geadopteerd.

In juni 2013 heb ik een IPC-aanvraag ingediend bij het Agentschap NL. Eind 2013 werd bekend dat deze aanvraag gehonoreerd is. Van de zeventig inititatieven zijn er uiteindelijk maar vijftien gehonoreerd en het IPC traject die ik voor Pioneering heb aangevraagd is er 1 van. Dit betekent dat ik de komende twee jaar veertien bedrijven intensief ga begeleiden bij hun productontwikkeling. De veertien bedrijven gaan in groepen van twee tot vier samen zeven innovaties voor de bouw realiseren.

Voor Pioneering heb ik in een experimenteerruimte kunnen vinden in het voormalige BTC-gebouw. Hier kunnen bedrijven samen met de UT, Saxion en ROC onderzoeksvragen onderzoeken en beantwoorden, hun innovaties testen en monitoren. Begin januari zullen de eerste bedrijven al starten met hun cases. Wolterinck en Interwand starten met het onderzoeken van de eigenschappen van een mosbinnenwand.

Samen met Accentmedewerkers heb ik een managementgame voor woningcorporaties ontwikkeld. Door het spelen van de managementgame worden kansen, bedreigingen, risico’s en verspillingen op een eenvoudige manier inzichtelijk. De processen die aan bod komen zijn: strategie&sturing, projectontwikkeling&verkopen, verhuur en onderhoud&renovatie. Door de juiste maatregelen te benoemen kunnen risico’s weggenomen worden. Op 19 december heb ik deze game samen met de collega’s van Accent, gespeeld met alle medewerkers van het WSW. In 2014 gaan we deze managementgame bij verschillende woningcorporaties spelen.

Diverse ontwikkelingen in de corporatiesector zijn aanleiding geweest voor het WSW om haar strategie aan te passen. Samen met vier andere medewerkers van Accent, hebben we het afgelopen jaar voor het WSW een nieuw risicomodel ontwikkeld. Dit betekent dat corporaties nog beter en sneller inzicht moeten hebben in hun financiele prestaties en aantoonbaar ‘in control’ moeten zijn. De versterkte governance beoordeling vaagt om herijking van de besluitvorming. De eisen vaan de vastgoedsturing vraagt een goed strategisch management proces en bedrijfsvoering. In 2014 zullen we woningcorporaties hierbij begeleiden.

Vanaf 1 oktober 2013 start ik met de opzet van de nieuwe werkplaatsen HTSM en Inn2GWW. Dit betekent de opzet van een nieuwe stuurgroep, werkplaatsen, doelstellingen en PvA.

Deze maand staat in het teken van de afronding en financiele verantwoording van Pioneering 2.0.
Wat zijn de resultaten van 4 jaar Pioneering geweest. Wat heeft Pioneering opgeleverd voor haar deelnemers en hoe wil Pioneering de komende jaren verder.

Vakantie in Canada Vancouver Island, Kayakken rond de Broken Islands. Zo’n 100 eilandjes aan de westkust van Vancouver Island. Goede tip van Bas H.
Daarna nog 3 weken touren over de eilanden.

Pioneering en de deelnemers willen ook na 1 oktober verder met Pioneering. In kleine kring ben ik bezig met het uitwerken van de nieuwe structuur voor Pioneering.
Ik werk nu voor 2 “werkplaatsen” van Pioneering namelijk Productontwikkeling en het Green Transformable Building Lab. Dit heeft alles te maken met Hightech Systemen en Materialen.
Voorstel is dan ook om verder te gaan met de werkplaats HTSM waarin de werkplaatsen PO, MIO en IDF geïntegreerd zijn

In de maanden april t/m juni ben ik bezig geweest met de voorbereiding van de IPC subsisdieaanvraag voor het Green Building Lab en de Smart Cube bouw-unit.
Bij deze IPC aanvraag worden bedrijven bij elkaar gebracht om de nnovatie in de bouw te vergroten.

Binnen Pioneering ben ik als projectleider verantwoordelijk voor het ontwikkelen van de Smart Cube. De Smart Cube is een bouw-unit die zelfvoozienend is.
Met een tiental bedrijven, de UT, Saxion en het ROC gaan we een Smart Cube bouwen. Daarna gaan we meten of de praktijk overeenkomt met de theorie.
Parallel hieraan zijn de Smart Cube aan het uitontwikkelen tot een hotelunit. Deze hotelunit kan volledig zelfstandig in het landschap functioneren zonder dat elektriciteit, water of riolering nodig is. De hotelunit zal in 2014 in De Lutte op het terrein van Natuurmonumenten geplaatst gaan worden.

De normeringen van een aantal functies binnen het UWV moesten herijkt worden. In het district Rotterdam heb ik namens Accent Lean-controlemetingen uitgevoerd en bedrijfskundige verbeterpunten omschreven. Met de metingen worden nieuwe normeringen vastgesteld en in combinatie met de bedrijfskundige waarnemingen wordt een efficiencyslag mogelijk gemaakt.

Kersten Retail is een installatiebedrijf die technisch hoogwaardige installaties realiseert in winkels. Om de ombouwtijd in winkels zo kort mogelijk te maken heeft Kersten door Dynteq een Powerbox laten ontwikkelen. Hiermee wordt de installatietijd in de eerste fase met maa liefst 80% verminderd. In de Powerbox zijn leidingen voor diverse systemen zoals cv, water, elektriciteit, data en koeling geïntegreerd.
Om de verbetering van de ombouwtijd vast te stellen heb ik samen met Accent verbeter- en momentmetingen uitgevoerd waarmee Kersten zowel de traditionele werkwijze als de werkwijze met met de Powerbox verbeterd kan worden.

Samen met Marjan Houweling van Accent ben ik bezig met een procesverbeteringstraject. Het huidige proces brengen we in kaart mbv Makigami: zijn alle stappen in het proces nodig om resultaat te bereiken en in hoeverre zijn de inidviduele stappen op een efficiëntere manier uit te voeren. Met de Makigami brengen we alle processtappen in beeld inclusief de gebruikte informatie, benodigde tijd, waardetoevoeging per processtap en verspillingen (overzicht). Knelpunten worden op deze manier snel zichtbaar.
Hierna identificeren we de procesverbeteringen en stellen we de benodigde actieplannen op die nodig zijn om de verbeteringen te realiseren.

Pioneering Veldtocht: Voor Pioneering heb ik op 15 januari een veldtocht naar Van Dijk georganiseerd. Ondankgs de sneeuw (langste file ooit), was de opkomst (45 belangstellenden) hoog Wim Sturris vertelde over het Passend Wonen concept. Het principe van Passend Wonen is te vergelijken met het stapelen van blokken. Bijzonder aan dit concept is, dat vanuit een vaste technische basis, de woningen horizontaal en verticaal kunnen transformeren en indelen naar de behoefte van dat moment.
Hennes de Ridder, gastspreker en hoogleraar methodisch en integraal ontwerpen aan de TU Delft. Hennes de Ridder vertelde over de grote veranderingen die we de komende 5 jaar kunnen verwachten en waarom de bouw zal moeten veranderen. Hij gaf aan dat industrieel vervaardigd maatwerk de oplossing is voor de crisis in de bouwsector. Het Passend Wonen concept van Van Dijk past binnen de filosofie van Hennes de Ridder over industrialisering en continue verbetering van een product in plaats van de verbetering van het proces.
Na de presentaties was er een rondleiding door de timmerfabriek en de modulefabriek.

In opdracht van het WSW (Waarborgfonds Sociale Woningbouw) voer ik samen met Accent Advies onderzoek uit naar de risico's en hoe die het best beheerst kunnen worden.
Resutaat moet zijn een modern, robuust intern risk managementmodel voor het WSW. Hiervoor zetten we zowel een Business Model, Management Model als People Model op.

Innovation Award tijdens het jaarevent van Pioneering op 7 november.
Genomineerd waren: Van der Geest, Raab Karcher en Van Dijk bouw.
Ik heb de deelnemers begeleid bij hun voorbereiding in hun aanloop naar 7 november. Na de flitsende presentaties is de Award gewonnen door Van der Geest.
Het was een drukke dag en we hebben het met het hele pioneering team tot een succes te maken.

Afronden Simelio 2. Beoordelingsgesprekken voeren met de medewerkers en inwerken van de nieuwe teamleider die mij gaat opvolgen bij Beter Wonen.

Tijdens de veldtocht bij Climarad werden we ontvangen door Hans Velten en Ralph Liedenbaum. ClimaRad heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de sterke en zwakke punten van de ventilatieprincipes. Dit heeft geresulteerd in decentrale warmteterugwinning toestellen met ingebouwde sensorsturing. .
Door combinatie van een ventilatorsysteem met een radiator, wordt de verse ventilatielucht voorverwarmd. In de zomer kan nachts met koele buitenlucht gekoeld worden.

Kandidatenselectie Innovation Award voor het jaarevent van Pioneering op 7 november.
De Innovation Award wordt dit jaar uitgereikt aan de meest vernieuwende ondernemer. Na de aanmeldingen in september, hebben we in oktober de voorselectie georganiseerd met de jury. De keuze was tijdens de voorselectie was best lastig; de aangemelde bedrijven waren stuk voor stuk vernieuwende ondernemers. Uiteindelijk zijn genomineerd: Van der Geest, Raab Karcher en Van Dijk bouw.

Na het testen en opleiden van medewerkers is op 7 september Simelio 2, live gegaan: De Frontoffice is samengevoegd met het klantencentrum techniek.
De totale groep (Frontoffice allround) beantwoord nu zowel algemene vragen van huurders als technische reparatieverzoeken. Dat is efficiënter en zo is er ook meer achtervang.
Het servicelevel bleek bij de start nog niet op het gewenste niveau. Vanaf oktober worden echter 2 extra studenten ingezet om op piektijden in te vallen.

De afgelopen maanden hebben we voor Beter Wonen de nieuwe managementrapportages opgesteld. Van de gewenste KPI's zijn definities bepaald en de data gecontroleerd. Sommige gegevens waren niet volledig of niet juist ingevuld.
Het was een flinke klus die het team voortvarend opgepakt. Inmiddels zijn de cijfers betrouwbaar.
Voortaan kunnen nu KPI's maandelijks van een onderbouwing worden voorzien. Op basis hiervan gaan we met de teams verbeteracties bepalen. De resultaten worden weer gemeten en getoetst aan de doelstellingen. Hiermee worden de verbeteracties daarna verder aangescherpt: plan - do - check - act.

Vakantie: 4 weken in eigen 4-wheeldrive rondtrekken door Namibie en Botswana. Veel gezien en genoten van de natuur, vrijheid en rust. 's Nachts koud gehad maar overdag heerlijke temperatuur.

Samen met kiEMT heb ik namens Pioneering een Meet en Greet georganiseerd over de proeftuin van Pioneering. In de proeftuin worden prototypes van startende bedrijven in real-live situaties getest. Het afgelopen jaar is het KBlock van Salca getest. Deze maand starten we met de metingen aan de witte dakcoating van Rosico. Beide bedrijven hebben hun product en de meting toegelicht en Salca heeft de eerste meetresultaten vrijgegeven.

We zoeken nog steeds een nieuwe teamleider voor de backoffice.

In mei en juni de functionerings gesprekken voeren en uitwerken met alle 23 medewerkers. Je wilt iedereen tot z'n recht laten komen, dus best een hele klus.
Het nieuwe klantencentrum is geopend, het ziet er mooi en fris uit. De klantgerichte werkwijze komt hierin volledig tot zijn recht. De aansturing van de nieuwe werkwijze was voor sommigen wel even wennen maar het loopt nu prima.

24 mei heb ik een veldtocht georganiseerd bij Solar-quattro. Er zijn al 30 aanmeldingen, een record.

Simelio 2: Definiteve projectvoorstel voor reparatieverzoeken: Iedere medewerker van de frontoffice gaat voortaan reparatieverzoeken afhandelen. Door middel van beslismodellen kan iedereen snel de klantvraag analyseren en de aard van de reparatie inschatten. De klant weet zo sneller waar hij aan toe is.
Laatste instructies voor de werkwijze in de nieuwe woonwinkel. Open vanaf 2 april.

Lean VSM sessies voor verbetering van het mutatieproces van corporatie 'Rentree' in Deventer. Enthousiaste groep die de gemaakte procesanalyses ook wil gaan gebruiken bij de keuze voor het nieuwe ICT systeem.

Overgang naar de nieuwe werkplaatsstructuur. We gaan werken met een compacte stuurgroep die de ontwikkelingen gaat coordineren.
Naast veldtochten en de proeftuin gaan we ook productontwikkelings-bijeenkomsten organiseren. Hier willen we via interessante sprekers, brainstorms en korte pitches vraag en aanbod bij elkaar brengen.

Livegang nieuwe werkprocessen (Simelio 1) frontoffice en backoffice.
De frontoffice (balie en callcenter) handelt 80% van de vragen zelfstandig af met behulp van de 'kenniskast'.

Lean VSM sessies voor verbetering van het mutatieproces van "Stadsgenoot" in Amsterdam.
Nagaan of, en onder welke vooraarden, de voor- en/of eidinspectie kan vervallen.

Opstellen van een projectvoorstel voor de verbetering van het process repatieverzoeken en mutatieonderhoud.
Dagelijkse aansturing van de teams Verhuur, Balie-callcenter, Opzichters onderhoud en het Incasso team.

Van Wijnen heeft de aanbesteding voor "Parijsch" gewonnen op basis van het opgestelde projectplan en het overuigende voorstel.
Vanaf januari begeleid ik de ketenpartners met Lean planstudies.

Werkplaats productontwikkeling: afronding van het logica-kozijn en inventarisatie van het vervolg van integraal-schuimbeton.
Opstellen jaarverslag van de werkplaatsen productontwikkeling en MIO (Master Industrieel Ontwerpen).

Het huidige klantencentum gaat worden gesplitst in een front-office en back-office. De frontoffice gaat 80% van de vragen zelfstandig en direct afhandelen.
Hiervoor worden vanuit het veranderteam nieuwe de processen opgesteld en geïmplementeerd. Er worden nieuwe werkinstructies opgesteld en in Januari komt er een opleiding voor interne medewerkers.
Ik zorg er voor dat de implementatie bij het klantencentrum zo goed mogelijk verloopt.

Opstellen projectplan voor nieuwe appartementen en zorgeenheden in de wijk "Parijsch" te Culemborg. Van Van Wijnen voor STMR en Syndion.

We hebben weer een bruisend jaarevent achter de rug. Vanuit mijn werkplaatsen heb ik enkele parallelsessies geregeld. Voor productontwikkeling:
- Koen Hermesen over integraal schuimbeton
- Karin van Beurden over het Fab-lab
- Jos Joghems over duurzame sanitatie

Voor de werkplaats Master Indutrieeël ontwerpen (MIO) hebben Tjeerd van der Merwe en Elma Durmisevic verteld over het "Green Transferable Buildinglab"
De innovation award vanuit de werkplaats productontwikkeling betrof dit jaar "inovatief opdrachtgeverschap". De genomineerden waren de Gemeente Hellendoorn, Woningcorporatie Domijn en woningcorporatie De Woonplaats.
De Woonplaats heeft gewonnen met het woonproject Sanders.

Het proces In-exploitatiename bij woningcorporatie "Stadsgenoot" in Amsterdam hebben we in kaart gebracht in een intensieve tweedaagse VSM-sessie.
Samen met mijn collega van Accent Advies hebben we de knelpunten expliciet gemaakt en oplossingen vastgesteld. De uitkomst is een plan met concreet implementeerbare verbeterpunten.

Per 1 september 2011 start ik met een interim opdracht bij woningcorporatie Beter Wonen in almelo.
Aansturen van het klantencentrum en professionaliseren van bedrijfsprocessen.

LEAN training, samen met Accent Advies, en procesbegeleiding voor Van Wijnen
Van Wijnen werkt in een consortium aan een nieuw ziekenhuis in Heerlen. Dit wil zij integraal en lean aanpakken, waarbij alle ketenpartners (hoofdaannemer, onderaannemers, installateurs, constructeurs, adviseurs) samen in een projectteam het bouwplan ontwikkelen. Hierdoor zal het proces efficiënter verlopen. Het traject is er op gericht de bouwpartners bewust te maken hoe de leanaanpak werkt en ze te begeleiden bij het bouwontwikkeltraject.

Organisatie van de veldtochten in het najaar voor de werkplaats productontwikkeling van Pioneering.
27 september zal de veldtocht naar Twence-afvalverwerking plaatsvinden. De veldtocht zal bestaan uit een rondleiding, lezing en discussie over duurzame energietoepassingen.

Vakantie Zuid Afrika. Van de Kaap naar Kruger.

AH wil haar werkprocessen verder verbeteren en aanscherpen. Accent is gevraagd om hiervoor metingen voor uit te voeren en te adviseren hoe het proces verbetert kan worden. In juli heb is samen met het Accent-team diverse lean multi-moment-metingen uitgevoerd.

Voor de uitwerking van de leansessies voor Stadgenoot, een model gemaakt voor de berekening en beheersing van de mutatiekosten.

Samen met collega's van Accent voer ik bij woningcorporatie Stadgenoot in Amsterdam een aantal LEAN-sessie uit voor het mutatieproces. Accent team
De Lean sessie worden gebruikt om het mutatieproces nog efficiënter te organiseren met het klantperspectief als uitgangspunt.

Als visitator ben ik aangesloten bij Resources Global Professionals in Utrecht. Resources In juni voer ik samen met 3 andere visitatoren van Resources, een visitatie uit bij woningcorporatie Woonburg. Vanuit Hengelo wel even rijden, maar dan ben je ook in een mooie omgeving aan zee. Visitatie is het instrument voor verantwoording van de corporatie naar haar stakeholders over haar maatschappelijke prestaties. Daarnaast biedt de uitkomst van de visitatie handvatten aan de corporatie voor verbetering.

De werkplaats Productontwikkeling van Pioneering wil bedrijven in de bouwsector bewust maken van de kansen die het gebruik van procesmatig werken bij productontwikkeling biedt. Voor de werkplaats coordineer ik de activiteiten en het onderzoek zoals veldtochten, de proeftuin en de jaarlijkse Innovation Award. Tijdens de veldtochten gaan we naar een bedrijf waar we een 'kijkje in de keuken' krijgen, waarna we in de vorm van een workshop of brainstorm zelf aan de slag gaan. In de proeftuin worden prototypes onderzocht en getest gedurende een periode van een jaar. De afgelopen twee jaar is de Innovation Award uitgereikt voor de meest innovatieve productontwikkeling. Dit jaar gaat de Innovation Award naar de opdrachtgever die het meest vernieuwend is.

De werkplaats productontwikkeling bouwt aan een sterk netwerk in Twente, met als doel kennis en ervaringen rond productontwikkelingsprocessen te bundelen. Daarom organiseert de werkplaats zogeheten 'veldtochten'.
Dinsdag 31 mei was Pioneering bij het Fablab bij Saxion in Enschede. Fablab Enschede is een laagdrempelige voorziening in Enschede waar mensen, van burgers tot MKB, startende ondernemers, studenten en kunstenaars, hun ideeën of concepten letterlijk tastbaar kunnen maken. Het lab beschikt over moderne, digitaal aangestuurde machines, waarmee van een ontwerp via een computerbestand een fysiek 2D- of 3D-model gemaakt kan worden.  

7 mei is de proeftuin van Pioneering oficieel gestart.
De proeftuin is gestart met het meten van K-Blocks van Salca BV in de proeftuin bij Saxion in Enschede en bij het Canisiuscollege in Almelo. In 2009 heeft het K-Block de derde prijs tijdens de Innovation Award van Pioneering gewonnen. Bij dit product worden microdeeltjes zoutkristallen lucht en waterdicht ingekapseld in kleine kunststof bolletjes. Door het ontstaan van een chemische reactie kunnen deze innovatieve producten zowel warmte opslaan als koelen.
Pioneering gaat de K-Blocks gedurende een langere periode testen in de proeftuin: 2 klaslokalen binnen Saxion en binnen 6 klaslokalen van het Canisius college in Almelo. Dit onderzoek hoopt meer inzicht te creëren in de praktische werking van K-Blocks.

Redactie Jaarverslag Stichting Pioneering.
In 2008 is de Stichting Pioneering opgericht. Pioneering staat voor vernieuwing van technologie en ondermenerschap. Inmiddels zijn meer dan honderd bedrijven op één of andere wijze actief betrokken bij het programma (in zogenaamde werkplaatsen) en werken opdrachtgevers, ondernemers en kennisinstellingen gezamenlijk aan nieuwe technieken, nieuwe werkwijzen en nieuwe businessmodellen. Inmiddels is de startfase voorbij en werd het tijd voor het opstellen van het eerste jaarverslag. Als voorzitter van de werkplaats Conversie en Hergebruik en als startende zzp'er aan mij de eer om het eerste jaarverslag te schrijven en samen met Carmen Oude Wesselink van het programmabureau vorm te geven.

Advies LEAN - BIM - ketenintegratie voor Van Wijnen,    Tijdbalk PDF
Bij ketenintegratie werken meerdere partijen aan een gezamenlijk doel; beste prijs - kwaliteit verhouding met een korte bouw(proces)tijd en een hoge waardering op samenwerking en een hoge klantwaardering. Vivare Projecten b.v. wilde met het project de Blauwe Weide, stappen gaan maken met ketenintegratie / vernieuwend organiseren van ontwikkeling en bouwen van projecten. Daarom organiseerde Vivare een aanbesteding met dialoogronde samen met drie ontwikkelende aannemers. Namens Van Wijnen heb ik het traject op het gebied van LEAN, BIM en ketenintegratie voorbereid en het projectvoorstel opgezet en vorm gegeven.

Als Leanadviseur ben ik vanaf 1 maart 2011 aangesloten bij Accent in Bussum. Accent team
Accent Organisatie Advies B.V. is een advies- en interim managementbureau, gespecialiseerd in het ondersteunen van organisaties bij een excellente bedrijfsvoering. Hierbij wordt gebruik gemaakt van methoden uit het Lean Management, Risico Management en Financieel Management.

Conversie en Hergebruik
De werkplaats Conversie en Hergebruik wil van het proces van hergebruik een product maken. Dit doen wij door een heldere procesbeschijving, inclusief de te gebruiken tools. Hiermee kan een gebouweigenaar vaststellen of hij zijn gebouw moet slopen of hergebruiken. Samen met de chef werkplaats - Barbara Middelhoff, zorg ik als voorzitter er voor dat de werkplaats slimme oplossingen verzint die Conversie en Hergebruik makkelijker en goedkoper maken. Hiermee willen we de bestaande leegstand verminderen.
Column: Waardestijging door aanpak leegstand, Stichting Pioneering, Werkplaats Conversie en Hergebruik Voorzitter drs. Ir. J.G.M. Bults.